۱۴۰۳ دوشنبه ۲۹ بهمن
پدافند مردم محور
امروزه و در دنیای پر از تعارض و تلاطم، تهدیدات مردم‌محور شده‌اند. جنگ‌ها چه به شکل نظامی و چه اقتصادی، سیاسی و تکنولوژیکی امروزه بیشتر مردم را هدف قرار می‌دهد. فشارهای اقتصادی ایالات متحده بر مردم ایران برای تسلیم آنها نمونه‌ای از مردم‌محور بودن تهدیدات است.
پدافند مردم‌محور یعنی تقویت اعتماد به نفس
امروزه جنگ چه به شکل سخت و چه در قالب نرم آن مردم غیرنظامی را هدف قرار می‌دهد و پدافند مردم‌محور در حقیقت پاسخی به این تهدیدهاست. پدافند مردم‌محور یعنی تقویت اعتماد به نفس و اطمینان خاطر و القای این حس به تک‌تک مردم که جامعه ما در هیچ شرایطی شکست نخواهد خورد و برای تمامی وضعیت‌ها آمادگی کامل وجود دارد. این آمادگی نباید شعارگونه باشد بلکه هم خود مردم باید این آمادگی را کسب کنند و هم سازمان‌ها، ارگان‌ها و نهادهای متولی باید این آمادگی را به عینیت بگذارند.
در جنگ نرم، پدافند مردم‌محور می‌تواند مدیریت افکار عمومی و جلوگیری از نفوذ دشمن از طریق القای شایعات و نهادینه کردن ترس و وحشت در بین مردم باشد. دفاع از مردم در برابر عملیات روانی دشمن بسیار مهم است. عملیات روانی سلسله فعالیت‌های روانشناسانه‌ای را شامل می‌شود که در زمان صلح، بحران و جنگ، برای تأثیرگذاری بر نگرش و رفتار جامعه طرح‌ریزی شده و در روند دستیابی به اهداف سیاسی و نظامی مؤثرند. در حقیقت عملیات روانی یک فرایند برنامه‌ریزی شده برای انتقال یک پیام به مخاطب هدف جهت شکل‌دهی به نگرش، احساسات، استدلال‌ها و رفتار او و نهایتا متقاعد کردن اوست.
همانطور که گفته شد این عملیات جنگ و صلح نمی‌شناسد و در همه حال می‌تواند در جریان باشد و مخاطب آن می‌تواند فرد، گروه یا جامعه باشد. این موضوع، امروز در کشور ما بسیار حائز اهمیت است. مدیریت افکار عمومی و جلوگیری از رواج شایعه پراکنی‌های بی‌اساس که بذر بی‌اعتمادی و ناامیدی را در جامعه می‌کارد و معمولا در زمان تنگناهای اقتصادی فضا برای آن مساعدتر است موضوعی است که هم توسط نهادهای مسئول و هم توسط رسانه باید به جدیت دنبال شود.
تخریب روانی، متعاقب آن تخریب اقتصادی و اجتماعی و در نهایتا تخریب سیاسی پروژه طراحی شده دشمن در فضای فعلی جامعه ماست. مدیریت این فرایند و آگاه‌سازی مردم و فراخواندن آنها به صحنه، همان پدافند مردم‌محور است. در بعد جنگ سخت نیز هدف از پدافند مردم‌محور نجات جان انسانها و به حداقل رساندن خسارت جانی و مالی در مواقع وقوع بحران است. محافظت از غیر‌نظامیان در مواقع اضطرار، بلایای طبیعی یا حملات تروریستی به همکاری نزدیک با نهادهای مختلف درگیر با موضوع امنیت عمومی از پلیس و آتش نشانی گرفته تا یگان‌های نظامی و سازمان‌های داوطلبانه دفاع مدنی نیاز دارد.
پدافند مردم‌محور یا دفاع اجتماعی
راهپیمایی‌هایی که قبل یا بعد از تهدیدات سیاسی، نظامی و تروریستی در کشور انجام می‌شود نمونه‌ای از همین توان است. پدافند مردم‌محور که دفاع اجتماعی نیز خوانده می‌شود به چگونگی دفاع کارآمد از جامعه در برابر تهدیدات داخلی و خارجی می‌پردازد و این ایده را بسط می دهد که هم جمعیت و هم نهادهای اجتماعی می‌توانند نقش بسیار پراهمیتی را در ارائه دفاع موثر بازی کنند. مثال نزدیک این موضوع، دفاع تمام عیار مردم کشورمان در برابر تحریم‌های ظالمانه آمریکا و خنثی کردن توطئه‌های آنهاست و بالعکس همین جامعه انسانی و نهادهای اجتماعی چنانچه با حکومت سیاسی حاکم بر کشور پیوند عمیق نداشته باشند می‌توانند زمینه‌ساز تسلیم و شکست شوند و حتی با مهاجمان همکاری کنند. شکست صدام حسین در برابر آمریکا نمونه‌ای از نداشتن دفاع اجتماعی و بی‌پشتوانه بودن قدرت سیاسی و نظامی یک رژیم سرکوب‌گر است.
پدافند مردم‌محور در واقع تقویت انسجام اجتماعی، اعتماد عمومی و امید اجتماعی است. چنانچه امید اجتماعی تقویت شود تاب‌آوری اجتماعی بالا خواهد رفت و همین تاب‌آوری در مواقع بحرانی به کمک سیستم خواهد آمد و آن را از گردنه‌های سخت عبور خواهد داد. دشمنان در موقع جنگ می‌توانند ظرفیت دفاعی یک کشور از منظر تسلیحات نظامی و جنگ افزار را تا حدود زیادی تشخیص داده و تخمین بزنند آنها در این زمینه کمتر دچار خطای محاسباتی می‌شوند اما آنچه که قابل تشخیص و تخمین نیست مردم‌محور بودن یک قدرت است. وقتی مهاجمان درک و شناخت درستی از ظرفیت اجتماعی کشور مورد نظرشان ندارند و به این امر با دیده تردید می‌نگرند دچار سردرگمی در تصمیم‌گیری می‌شوند به همین دلیل دفاع مردم‌محور یکی از عوامل اصلی بازدارندگی به شکل غیر نظامی است.
تاریخ به روزرسانی:
1399/08/17
تعداد بازدید:
1316
دانشگاه اصفهان

 

 نشانی: اصفهان، میدان آزادی، خیابان هزارجریب، دانشگاه اصفهان، ساختمان مرکزی، دبیرخانه پدافند غیرعامل
 
نشانی پست الکترونیک: pdco@dean.ui.ac.ir
 
شماره تماس: 37932350-031
شماره دورنگار: 37932350-031
 
Powered by DorsaPortal